Nebojša Radišić | Tragovi
Da narodna predanja često kriju velike istine, pokazalo se kada su arheolozi u šumi kod sela Manojlovci, u opštini Topola, počeli da kopaju na mestu zvanom Đurine ćelije.
Ispod zemlje pronašli su dobro očuvane ostatke crkve iz 15 veka. Kako su se otkrivale zidine, tako su svetlost dana, posle pet vekova, ponovo ugledale freske i zasijale u svoj svojoj lepoti i bojama.
Kustos Narodnog muzeja u Aranđelovcu Vladan Milivojević kaže da je otkriće na samim zidovima pokazalo da se radi o živopisu sa početka 15. veka što su utvrdili stručnjaci, istoričari umetnosti sa Filozofskog fakulteta u Beogradu.
- Na osnovu toga znamo i kada je nastala crkva i kada je čitav ovaj manastirski kompleks zaživeo. Na osnovu pokretnih nalaza (sitni novčići, turski akči i ugarski novac) znamo i kada je manastirski kompleks napušten. Dosta je dobro očuvana Služba arhijereja - to je povorka arhijereja na zidu oltarske apside, a u brodu crkve i đakonikonu sačuvane su donje zone živopisa. Radi se o kraju 17. veka.
Jedan od otkopanih zidova stare crkve
Očigledno za vreme prve velike seobe Srba ovaj manastir je zapusteo. U samom konaku, a to je poveća zgrada 10,30 sa 11,30 metara, koja je imala i spratni deo, pronašli smo i ostatke starije zgrade koja je bila na mestu ove iz 17. veka, a upravo prilikom istraživanja manastirskog konaka koji je imao i sprat pronalazimo i predmete svakodnevne upotrebe, kuhinjsku i trpeznu keramiku i zanimljive nalaze od metala (nosač za kadionicu, delovi stakla od kadionice).
Arheološki projekat podržala je opština Topola, a njen predsednik Skupštine Dragan Jovanović kaže da će Topola da „uradi nastrešnicu kako bi se nalazi sačuvali od vlage i dolazeće zime” i da će pomoći sve radove“.
- Za narednu godinu smo planirali da do ovog mesta izgradimo put i da dovedemo struju. Kada stara crkva bude arheološki otkopana i sa spoljašnje strane, krenućemo u obnovu i gradnju konaka - kaže Jovanović.
Arheološko nalazište je obišao i episkop žički Justin, koji je rekao da ta crkva potiče „iz zlatnog perioda srpskog naroda“ i da će “kada se otvori za javnost biti značajna za buduće naraštaje“.
