Autor: J. Diković
Zahtev Nacionalnog saveta crnogorske nacionalne manjine u Srbiji opštini Vrbas za pokretanje postupka uvođenja crnogorskog jezika u službenu upotrebu sigurno se neće naći na dnevnom redu bar dve naredne sednice Opštinskog veća, rečeno je Danasu u opštini Vrbas. Kako nam je ukazano, u toku su godišnji
odmori, te je i predsednik opštine Bratislav Kažić odsutan.
Procedura je sledeća: Opštinsko veće daje predlog o tome na sednici Skupštine opštine, a ako ga odbornici usvoje, onda bi usledila promena Statuta opštine Vrbas. Inače, u zahtevu Nacionalnog saveta se ukazuje da prema zvaničnim rezultatima popisa stanovništva iz 2011. na teritoriji Vrbasa živi 7.353 pripadnika crnogorske nacionalne manjine, što čini 17,5 odsto od ukupnog broja stanovnika opštine.
Kako se podseća, u članu 11 Zakona o službenoj upotrebi jezika i pisma se navodi da je lokalna samouprava u obavezi da uvede u ravnopravnu službenu upotrebu jezik i pismo manjine ukoliko njenih pripadnika ima najmanje 15 odsto u ukupnom broju stanovnika prema rezultatima poslednjeg popisa. Savet ukazuje i na preporuku koju je 2013. Opštinskom veću Vrbasa uputio pokrajinski ombudsman, a u kojoj se traži da se u ravnopravnu službenu upotrebu, pored srpskog, mađarskog i rusinskog jezika i njihovih pisama, uvede i crnogorski.
Opština Mali Iđoš uvela je 2010. crnogorski jezik u službenu upotrebu na zahtev Udruženja Crnogoraca Srbije "Krstaš", a glasovima odbornika Saveza vojvođanskih Mađara (SVM) i Crnogorske partije (CP).
Vuk Vukmirović, portparol CP, ukazuje za Danas da ova partija izražava zadovoljstvo i "daje punu podršku zahtjevu Nacionalnog savjeta crnogorske nacionalne manjine".
- Podsjećamo da se CP obraćala opštini Vrbas po tom pitanju zahtjevima u 2011, 2012. i 2013. godini. Konstituisanjem prvog Nacionalnog savjeta Crnogoraca u Srbiji, u oktobru 2014, ispunjeni su uslovi za početak ostvarivanja prava na samoupravu u kulturi, obrazovanju, obavještavanju i službenoj upotrebi crnogorskog jezika i pisma. Shodno tome, CP je inicijativu za uvođenje crnogorskog jezika u službenu upotrebu u opštinu Vrbas prepustila Nacionalnom savjetu - objašnjava Vukmirović.
Nenad Stevović, šef Odseka za identitetska pitanja dijaspore u Ministarstvu vanjskih poslova Crne Gore i nekadašnji predsednik Crnogorske partije, kaže za Danas da ga raduje činjenica da je "Nacionalni savjet Crnogoraca jedinstven po pitanju ostvarivanja prava za crnogorsku zajednicu u Republici Srbiji".
- Jedinstveno djelovanje, uz poštovanje Ustava i zakonske procedure, a sve to u saradnji sa institucijama države Srbije, su garancija da će crnogorska zajednica ostvariti sva ona prava koja joj pripadaju - navodi Stevović.
SANU protiv
Institut za srpski jezik Srpske akademije nauka i umetnosti (SANU) je još 2010. saopštio da sa gledišta istorijske dijalektologije, svi slovenski govori na prostoru današnje Crne Gore proistekli su iz starosrpskog jezika. "Sa gledišta svojih govornika, oni su se donedavno osećali i označavali kao srpski, a oznaka "crnogorski" primenjena na njih nije bila ništa više od teritorijalnog određenja. Sada se na osnovu tih lokalnih varijeteta pokušava kodifikovati neki zaseban "crnogorski jezik" suprotstavljen, na državnopolitičkoj ravni, srpskom jeziku. Takvo konfrontiranje ima, međutim, svoje implikacije, kojih bi njegovi akteri trebalo da budu svesni, a za koje će svakako snositi istorijsku odgovornost", navodi se u tadašnjem saopštenju.
